Σάββατο 30 Νοεμβρίου 2013

Παυλώνια -Ένα πολύτιμο δασικό δέντρο για εναλλακτική καλλιέργεια και μελλοντική επένδυση















Η Παυλώνια ή Παουλώνια (Paulownia) είναι δέντρο ιθαγενές της Ασίας (κυρίως Κίνα, Βιετνάμ και Λάος). Η Παυλώνια είναι ένα γένος φυτών της μονογονικής οικογένειας Paulowniaceae, που αποτελείται από 6-17 είδη (εννέα ευρύτερα είδη) (P. tomentosa, P. fortunei, P. Kawakamii, P. elongata, P. catalpifolia, P. australis, P. viscosa κ.ά.) και μερικές φορές περιλαμβάνονται στην οικογένεια Scrophulariaceae. Όλα κατάγονται από την Κίνα εκτός από το P. fortunei, το οποίο απαντάται στο Βιετνάμ και το Λάος. Η P. tomentosa επίσης φύεται στην Κορέα και την Ιαπωνία.
Σήμερα η Παυλώνια καλλιεργείται σε όλες τις ηπείρους εκτός από την Ανταρκτική. Το ξύλο της Παυλώνιας έχει ανοιχτόχρωμο καρδιόξυλο και από αιώνες χρησιμοποιείται στην Ασία επειδή είναι ευκατέργαστο και έχει όμορφη δομή.
Τα δέντρα του γένους Paulownia είναι ταχέως αναπτυσσόμενα και έχουν μεγάλη εμπορική αξία, καθώς καλλιεργούνται για την παραγωγή ξυλείας (ξύλο σκληρού τύπου) και βιομάζας. Η Paulownia tomentosa είναι φυλλοβόλο δέντρο, ενδημικό στην κεντρική και δυτική Κίνα, αλλά πολλές φορές αναφέρεται σαν φυτό εισβολέας στις ΗΠΑ και Ιαπωνία (σε ευνοϊκά για αυτό περιβάλλοντα). Φθάνει σε ύψος τα 10-25 μ., έχει μεγάλα πεντάνευρα φύλλα σε σχήμα καρδιάς, που το μήκος τους κυμαίνεται από 15-40 εκατοστά, και αναπτύσσονται σε αντίθετα ζεύγη επάνω στο στέλεχος.
Σε νεαρή ηλικία, τα φύλλα σχηματίζουν σπείρες ανά τρία και μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερα από αυτά της πιο ώριμης ηλικίας. Το χαρακτηριστικό του μεγάλου μεγέθους σε νεαρή ανάπτυξη, είναι αυτό που αξιοποιείται από τους ανθοκόμους: κλαδεύοντας το δέντρο, εξασφαλίζουν ότι θα υπάρχει πλούσιο νέο φύλλωμα κάθε χρόνο, με τεράστια φύλλα που γίνονται μέχρι και 60 εκατοστά σε πλάτος. Αυτό είναι δημοφιλές στο σύγχρονο ύφος της κηπουρικής, που χρησιμοποιεί μεγάλα φυλλώδη και “αρχιτεκτονικά” φυτά. Τα άνθη σχηματίζονται πριν από τα φύλλα, νωρίς την άνοιξη, σε ταξιανθίες μήκους 10-30 εκατοστών. Τα άνθη κάθε ταξιανθίας έχουν σωληνοειδές σχήμα με μωβ στεφάνη μήκους 4-6 εκατ., και θυμίζουν τα άνθη του φυτού Δακτυλίς (Digitalis spp.). Ο καρπός είναι μια ξηρή κάψα σε σχήμα αυγού, μια κάψουλα 3-4 εκατοστών, που περιέχει πολλά μικρά χωρίσματα που φέρουν τους σπόρους. Οι σπόροι, είναι καλυμμένοι με χνούδι που μοιάζει με πούπουλα ή φτερά και αυτό βοηθάει στη διασπορά τους με τον άνεμο και το νερό. Τα κουρεμένα δέντρα και αυτά που κλαδεύονται τακτικά δεν παράγουν άνθη, καθώς αυτά σχηματίζονται μόνο σε ώριμα κλαδιά.
Το είδος Paulownia tomentosa μπορεί να χρησιμοποιείται σε ποικίλα περιβάλλοντα, αντέχει από -20° C έως +40° C και μπορεί να επιβιώσει έπειτα από καταστροφικές πυρκαγιές, δεδομένου ότι οι ρίζες του μπορούν να αναγεννηθούν εκ νέου, αναπτύσσοντας ταχύτατα καινούρια στελέχη. Είναι ανεκτικό στη ρύπανση και δεν είναι πολύ απαιτητικό στον τύπο σύνθεσης του εδάφους. Για το λόγο αυτό λειτουργεί οικολογικά ως πρόσκοπο φυτό δάσωσης. Τα πλούσια σε άζωτο φύλλα του αποτελούν καλή τροφή για τα φυτοφάγα ζώα και συνεισφέρουν στην κτηνοτροφία, ενώ οι βαθιές ρίζες του εμποδίζουν τη διάβρωση και την απογύμνωση του εδάφους. Επίσης, η Παυλώνια χρησιμοποιείται για την αποκατάσταση υποβαθμισμένων εδαφών ενώ ταυτόχρονα μπορεί να προσφέρει αισθητική, σκίαση, τροφή για τις μέλισσες και παραγωγή ξύλου όταν απαιτείται.
H Παυλώνια, λόγω του μεγέθους του φυλλώματος και της ομορφιάς των ανθέων, είναι είδος διακοσμητικό/καλλωπιστικό και χρησιμοποιείται ευρέως σε δεντροστοιχίες και πάρκα (αστικά και περιαστικά περιβάλλοντα), σε όλο τον κόσμο. Επίσης χρησιμοποιείται εκτεταμένα σε αγρο-δασικά συστήματα σε συνδυασμό με γεωργικές καλλιέργειες ή με βόσκηση οικόσιτων ζώων (βελτιώνει το έδαφος, το μικροκλίμα και προσφέρει τροφή και σκίαση στα ζώα).
Γενικά, η Παυλώνια ανταγωνίζεται από τα ψηλότερα γειτονικά δέντρα που τη σκιάζουν. Επειδή είναι είδος φωτόφιλο, δεν μπορεί να ευδοκιμήσει στη σκιά των άλλων δέντρων. Μερικά είδη σε φυτείες Παυλώνιας μπορούν να υλοτομηθούν και να χρησιμοποιηθούν για πριστή ξυλεία ακόμα και 5 χρόνια μετά τη φύτευση. Από τη στιγμή που το φυτό υλοτομηθεί, αναβλαστάνει από το ήδη υπάρχον ριζικό σύστημα, και για αυτό έχει αποκτήσει το όνομα “φυτό του  Φοίνικα” (Ο Φοίνικας ως γνωστό, ήταν μυθικό πουλί που είχε την ικανότητα να ξαναγεννιέται από τις στάχτες του). Η Παυλώνια έχει χρησιμοποιηθεί σαν δέντρο αναδάσωσης και διακόσμησης σε διάφορες χώρες σε όλο τον κόσμο.
Η ξυλογλυπτική σε ξύλο από Παυλώνια είναι μορφή τέχνης στην Ιαπωνία και στην Κίνα. Σύμφωνα με τους μύθους αλλά και στοιχεία από καταγραφές, η χρήση του δέντρου χρονολογείται πριν από 2.600 χρόνια, όταν οι άνθρωποι στην αρχαιότητα χρησιμοποιούσαν αυτό το δέντρο για διάφορους σκοπούς. Πολλά ασιατικά έγχορδα όργανα κατασκευάζονται από Paulownia tomentosa, όπως το ιαπωνικό koto και το zithers gayageum της Κορέας. Ιστορικές αναφορές από την Κίνα, που χρονολογούνται ήδη από το 1050 π.Χ., δηλώνουν ότι η Παυλώνια καλλιεργούνταν σε φυτείες για παραγωγή υψηλής ποιότητας ξυλείας.
Οι απαλοί, ελαφροί σπόροι της Παυλώνιας χρησιμοποιούνταν συνήθως ως υλικό συσκευασίας από τους Κινέζους εξαγωγείς πορσελάνης κατά τον 19ο αιώνα, πριν από την ανάπτυξη της συσκευασίας από πολυεστέρα. Σε κάποιες περιπτώσεις που η συσκευασία είχε διαρροή ή ανοιγόταν, τότε στις χώρες διέλευσης υπήρχε διασπορά των σπόρων κατά μήκος των σιδηροδρομικών γραμμών. Αυτό, μαζί με τους σπόρους που σκόπιμα απελευθερώνονταν από τα δείγματα για να φυτευτούν ως διακοσμητικό, επέτρεψε στο είδος να γίνει ένα ζιζάνιο δέντρο εισβολέας σε περιοχές όπου το κλίμα ήταν κατάλληλο για την ανάπτυξή του, ιδίως στην Ιαπωνία και τις ανατολικές ΗΠΑ.
Η χρήση της Παυλώνιας για παραγωγή ενέργειας
Η βιομάζα είναι ένα βιολογικό υλικό που προέρχεται από ζωντανούς οργανισμούς, συνήθως δέντρα ή άλλα ξυλώδη/λιγνοκυτταρινούχα φυτά (π.χ. θάμνοι, βαμβάκι, αγριοαγκινάρα, κενάφ). Συνήθως παράγεται σε τρεις διαφορετικές μορφές: μπρικέττες (briquettes), πέλλετς (pellets) και τσιπς (chips). Η ανάγκη για πράσινες εναλλακτικές μορφές ενέργειας (αντί στερεών καυσίμων) αυξάνεται συνεχώς λόγω της ρύπανσης του περιβάλλοντος και της πίεσης στους φυσικούς πόρους. Επομένως η βιομάζα αποτελεί μια ισχυρά βιώσιμη λύση. Σε αντίθεση με τα στερεά καύσιμα, τα οποία έχουν παγιδεύσει τον άνθρακα πριν μερικά εκατομμύρια χρόνια, η φυτική βιομάζα από ενεργειακές φυτείες απελευθερώνει τον άνθρακα ο οποίος έχει πρόσφατα δεσμευθεί. Η Παυλώνια μετατρέπει την ηλιακή ενέργεια σε βιομάζα ενώ απορροφά CΟ2 καθώς αυξάνει. Όταν η ενέργεια της βιομάζας ελευθερώνεται, ακόμη και με καύση, εκλύεται όσο CΟ2 απορροφήθηκε αρχικά. Με την προϋπόθεση ότι τα δέντρα αντικαθίστανται συνεχώς, η διαδικασία αυτή θεωρητικά είναι ουδέτερη σε ότι αφορά τη συσσώρευση του άνθρακα (σε μορφή CΟ2) στην ατμόσφαιρα.
Οι γεωργικές ενεργειακές καλλιέργειες (π.χ. το καλαμπόκι) παράγουν κατώτερης ποιότητας καύσιμο (π.χ. αιθανόλη) σε σύγκριση με αυτό που προέρχεται από λιγνο-κυτταρίνη (ξυλώδης βιομάζα), ενώ από την άλλη πλευρά η διαθέσιμη καλλιεργούμενη γη για τρόφιμα δεν είναι ικανή να υποστηρίξει και τα δύο, και τις ανάγκες για τρόφιμα και την παραγωγή ενέργειας (για σπίτια, επιχειρήσεις και οχήματα). Σημαντικό επίσης είναι ότι φυτείες βιομάζας της Παυλώνιας δεν προξενούν αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, στο κλίμα και την ανθρώπινη υγεία σε σύγκριση με τις γεωργικές ενεργειακές καλλιέργειες. Για παράδειγμα, ειδικά και μόνο το καλαμπόκι, χρειάζεται τεράστιες ποσότητες αζωτούχων λιπασμάτων και μάλιστα για λιγότερη παραγωγή βιομάζας. Τα τεράστια φύλλα της Παυλώνιας έχουν εξαιρετικά μεγάλο ποσοστό χλωροφύλλης και συνδυάζουν μεγάλο βαθμό απορρόφησης του άνθρακα (σε μορφή CΟ2). Μετά τον τρίτο χρόνο, σημαντική ποσότητα φυλλώματος είναι διαθέσιμη από μια νεαρή φυτεία για παραγωγή αιθανόλης σαν δεύτερο προϊόν, καθόλη τη διάρκεια της φυτείας. Μελέτες έχουν δείξει ότι το φύλλωμα της Παυλώνιας αποτελεί μια σημαντική πηγή αιθανόλης που μπορεί να παραχθεί με διάφορες θερμο-χημικές και βιοτεχνολογικές (π.χ. ενζυμική μετατροπή) μεθόδους.
Υπάρχουν πολλοί κίνδυνοι να θεωρούμε ότι τα δάση αποτελούν προσωρινή πηγή για παραγωγή βιομάζας για ενεργειακούς σκοπούς. Είναι πολύ πιο λογικό να χρησιμοποιούμε άκρως ταχυαυξή είδη όπως τα Paulownia spp., που έχουν τη δυνατότητα να αυξάνουν 4-5 μ. το χρόνο και η υλοτομία τους για παραγωγή βιομάζας (ενεργειακές φυτείες) αρχίζει μόλις τρία (3) χρόνια μετά τη φύτευση. Σε αντίθεση με τις γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες (π.χ. καλαμπόκι, σόγια), τα φυσικά πολυπλοειδή δέντρα Παυλώνιας – τα οποία παράγουν περισσότερη βιομάζα και σε μικρότερο χρονικό διάστημα – μπορούν να επιλεχθούν και να αναπαραχθούν μαζικά (αγενώς) για ευρεία χρήση.
Η βιομάζα για πέλλετς ξύλου από δέντρα από παραδοσιακά μακρόχρονες φυτείες (π.χ. ακακία, πλάτανος) χρειάζεται μεγάλο χρόνο για να αποδώσει την ίδια παραγωγή. Τα δέντρα του γένους Paulownia είναι τα πιο ταχυαυξή για φυτείες βιομάζας, αποδίδουν σε υπερβολικά μικρό
περίτροπο χρόνο και είναι τα πιο κατάλληλα για χρήση σε ενεργειακές φυτείες. Σε κατάλληλα περιβάλλοντα, η Παυλώνια μπορεί να αποδώσει πολύ περισσότερη βιομάζα/στρέμμα σε σύγκριση με τις ιτιές και τις λεύκες (άλλα πλατύφυλλα ταχυαυξή). Επιπλέον, το είδος είναι πολύ αποτελεσματικό στην αποκατάσταση εδαφών που υποφέρουν από ρύπανση. Τα περιβάλλοντα όπου η Παυλώνια υστερεί είναι οι περιοχές σε μεγάλα υψόμετρα (>1.000-1.200 m) ή ανεμόπληκτες περιοχές, εδάφη με πολύ υψηλή στάθμη νερού (π.χ. υπερβολικά υγρά/κατακλιζόμενα), αβαθή (<50 font="">
Τα δέντρα της Παυλώνιας είναι εύκολο να αντικατασταθούν μετά την υλοτομία για το λόγο ότι αναβλαστάνουν από το υπάρχον ριζικό σύστημα μετά την υλοτομία. Επειδή η Παυλώνια δε γίνεται δέντρο εισβολέας με τη διαχείριση αυτή (δεν παράγει καρπούς) και έχει μικρό κόστος συντήρησης/καλλιέργειας (είδος σχετικά ανθεκτικό στην ξηρασία και στη φωτιά), οι φυτείες βιομάζας της Παυλώνιας μπορούν να ανανεώνονται με σχετική ευκολία και χωρίς αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Η Παυλώνια αυξάνει γρήγορα σε στραγγισμένα, αμμώδη/αμμοπηλώδη εδάφη συμπεριλαμβανομένων και υποβαθμισμένων εδαφών. Αυτό σημαίνει ότι οι φυτείες βιομάζας της Παυλώνιας μπορούν να καλλιεργούνται και σε περιοχές οι οποίες είναι ακατάλληλες για γεωργική χρήση για παραγωγή τροφίμων. Επιπρόσθετα, τα δέντρα της Παυλώνιας βελτιώνουν οικολογικά τα εδάφη λόγω της επίδρασης της λίπανσης από τα φύλλα που πέφτουν και λόγω του αζώτου που εκλύεται από το ριζικό σύστημα.
Παραγωγή βιομάζας από την Παυλώνια και οικονομικές αποδόσεις
Η Παυλώνια είναι ένα ταχυαυξές είδος δέντρου με μικρό αρχικό κόστος εγκατάστασης, το οποίο έχει την ικανότητα να πρεμνοβλαστάνει και συνεπώς είναι κατάλληλο για χρήση σε ενεργειακές φυτείες. Πριν τη φύτευση (που συνήθως γίνεται τέλος Φεβρουαρίου/αρχές Μαρτίου), μια καλή προπαρασκευή/κατεργασία του εδάφους (βαθύ όργωμα 0,8 – 1,0 μ. και καλό φρεζάρισμα) συνιστάται για βελτίωση της δομής του εδάφους και καλή επαφή του ριζικού συστήματος με το έδαφος. Επιπρόσθετα, ένα ικανοποιητικό και οικονομικό σύστημα άρδευσης (συνήθως στάγδην) εγκαθίσταται για εφοδιασμό των φυτών με αρκετό νερό. Τα δέντρα συνήθως φυτεύονται σε μικρές αποστάσεις π.χ. 2 x 3 μ. (167 δέντρα/στρέμμα) ή 3 x 3 μ. (111 δέντρα/στρέμμα) για ενεργειακές φυτείες (βιομάζα) και σε μεγαλύτερες αποστάσεις όπως 3,5 x 3,5 μ. (82 δέντρα/στρέμμα), 4 x 4 μ. (62 δέντρα/στρέμμα) ή 5 x 5 μ. (40 δέντρα/στρέμμα) για φυτείες που προορίζονται για παραγωγή πολύτιμου τεχνικού ξύλου. Φυτοπροστατευτικοί ψεκασμοί γενικά θα πρέπει να αποφεύγονται (για περιβαλλοντικούς λόγους) εκτός εάν υπάρχουν σοβαρές προσβολές (συνήθως από φυλλοφάγα έντομα – κατά τους μήνες Μάιο/Ιούνιο) οπότε μπορεί να γίνονται ψεκασμοί με γνωστά εντομοκτόνα του εμπορίου (να προτιμούνται βιολογικά σκευάσματα).
Από την οικονομική ανάλυση του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών Θεσ/νίκης διαπιστώνεται ότι η παραγωγή βιομάζας από ενεργειακές φυτείες Παυλώνιας παρουσιάζει θετικό ισολογισμό και μπορεί να αποτελέσει μια κερδοφόρα και σταθερή επένδυση. Η καθαρή οικονομική απόδοση μιας φυτείας βιομάζας Παυλώνιας, έκτασης 10 στρεμμάτων (με φυτευτικό σύνδεσμο 2 x 3 μ. και διάρκεια 21 έτη = 7 κύκλοι υλοτομίας x 3ετής περιφορά) (κάτω από ευνοϊκές κλιματο-εδαφικές συνθήκες) εκτιμάται στα 20.000-30.000 € μέχρι το τέλος της εκμετάλλευσης (21 έτη), με την προϋπόθεση ότι ο επενδυτής μπορεί να μειώνει το κόστος εγκατάστασης και συντήρησης, κάνοντας χρήση ιδιόκτητων μηχανημάτων και συνεισφέροντας με προσωπική εργασία. Επιπρόσθετα, οι φυτείες βιομάζας με Παυλώνια έχουν τη δυνατότητα να λειτουργούν σαν ένα είδος αποταμίευσης, για το λόγο ότι η παραγωγή μπορεί να λαμβάνεται οποτεδήποτε, και ειδικά όταν οι εμπορικές τιμές του προϊόντος είναι σχετικά υψηλές ή τουλάχιστον οικονομικά αποδεκτές.
Εναλλακτικά επίσης, οι ενεργειακές φυτείες, με κατάλληλη αραίωση, δασοκομική καλλιέργεια και επέκταση του χρόνου υλοτομίας (στα 8-12 έτη), μπορούν να μετατρέπονται σε φυτείες παραγωγής πολύτιμου τεχνικού ξύλου. Σημαντικό επίσης, ενόψει της οικονομικής κρίσης και των αυξημένων τιμών των υγρών καυσίμων, είναι ότι το ξύλο της Παυλώνιας μπορεί να χρησιμοποιείται (σε μορφή πέλλετς/μπρικέττες) και για τις ατομικές ανάγκες (π.χ. οικιακή θέρμανση) των ίδιων των παραγωγών για κάλυψη μέρους των εξόδων για οικιακή ενέργεια. Τέλος, οι φυτείες Παυλώνιας παρέχουν και κοινωνικά οφέλη, κύρια με την απασχόληση (σε πριστήρια και εργοστάσια αξιοποίησης της βιομάζας) του τοπικού εργατικού δυναμικού και τη μείωση των εισαγωγών για παρόμοια προϊόντα. Οπωσδήποτε, οι φυτείες αυτές θα μπορούσαν να ενταχθούν σε ένα εθνικό/περιφερειακό ορθολογικό σύστημα επιδοτήσεων (με βάση την απόδοση προϊόντος και όχι τη χωρική επιφάνεια όπως γινόταν και συχνά γίνεται και σήμερα), αλλά δεν πρέπει ο παραγωγός/επενδυτής να βασίζεται και μόνο σε αυτό – απλά θα μπορούσε να είναι ένα κίνητρο για νέες επενδύσεις.
Η χρήση της Παυλώνιας για παραγωγή τεχνικού ξύλου
Το ξύλο της Παυλώνιας είναι ελαφρύ (350 κιλά/κ.μ.), σχετικά σκληρό, με καλή μικροδομή και γενικά έχει υψηλή αξία. Έχει πολλά πλεονεκτήματα, δε στρεβλώνει εύκολα, αντέχει στην υγρασία και τη σήψη και δεν εμφανίζει σχίσιμο μετά από κάρφωμα. Στο στρέμμα μπορεί να φυτεύονται 82, 62 ή 40 δέντρα ανάλογα με το φυτευτικό σύνδεσμο (3,5 x 3,5 μ., 4,0 x 4,0 μ. ή 5,0 x 5,0 μ., αντίστοιχα) με περίτροπο χρόνο (χρόνος υλοτομίας) τα 8-10/12 έτη. Ένα δέντρο Παυλώνιας μπορεί να παράγει 1 κ.μ. τεχνικού ξύλου (σε ευνοϊκά περιβάλλοντα και με σωστή καλλιέργεια και φροντίδα) και επομένως η στρεμματική απόδοση να φθάσει τα 62-82 κ.μ. ξυλείας (σε ηλικία 8-12 έτη).
Οι τιμές του ξύλου της Παυλώνιας ποικίλλουν ανάλογα με την ποιότητα, την κατηγορία διαβάθμισης και την επεξεργασία. Για παράδειγμα η τιμή ξύλου προέλευσης Κίνας κατηγορίας (Ε) είναι περίπου 300 €/κ.μ., ενώ το ξύλο ανωτέρας ποιότητας της Αυστραλίας κυμαίνεται στα 1.500-1.600 €/κ.μ. Με τις τιμές να κυμαίνονται από 300 € έως 1.500 €/κ.μ. (ανάλογα με την ποιότητα και κατηγορία διαβάθμισης), το ακαθάριστο εισόδημα ανά έτος και ανά στρέμμα μπορεί να κυμαίνεται από 1.860-2.460 € έως 9.300 -12.300 €. Επιπρόσθετα, ένα συμπληρωματικό εισόδημα μπορεί να αποκτάται από τη διάθεση του ξύλου των κλάδων (ξυλώδης βιομάζα) που συνήθως εκτιμάται στα 100 κιλά ανά δέντρο (ηλικίας 8-10 ετών).
Το Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών παράγει και διαθέτει πιστοποιημένα δενδρύλλια Παυλώνιας (Paulownia tomentosa, P. elongata) για χρήση σε φυτείες βιομάζας και παραγωγής τεχνικού ξύλου καθώς και για καλλωπιστική/αισθητική χρήση (δενδροστοιχίες/πάρκα). Επίσης, αναλαμβάνει την εκπόνηση σχετικών μελετών εφαρμογής καθώς και την εγκατάσταση φυτειών Παυλώνιας για παραγωγή ξύλου, αγροδασοπονική χρήση και παραγωγή βιομάζας (για ενέργεια/χημικά) σε όλη την Ελλάδα.
Πληροφορίες: Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών
Λουτρά Θέρμης, 57006 – Θεσσαλονίκη

Τηλ.: 2310 461171(2, 3), Fax: 2310 461341,

e-mail: kspanos@fri.gr
Πηγή κειμένου: ΔΗΜΗΤΡΑ – ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΓΕΩΡΓΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ
 dasarxeio.com

Πέμπτη 28 Νοεμβρίου 2013

Υγεία και νοστιμιά προσφέρουν τα κάστανα

Αποτελούν ένα σημαντικό τρόφιμο για πολλές κουλτούρες και ιδιαίτερα γι' αυτές της Κίνας, της Κορέας, της Ιαπωνίας της βόρειας Αμερικής και της Μεσογείου και καλλιεργούνται για περισσότερα από 6.000 χρόνια στην Κίνα και 3.000 χρόνια στην Ευρώπη.
Τέσσερα κύρια είδη καστανιάς καλλιεργούνται σε όλο τον κόσμο για τους καρπούς τους: η castanea sativa στην Ευρώπη, η castanea dentata στη Βόρεια Αμερική, η castanea mollissima στην Κίνα και η castanea crenata στην Ιαπωνία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ο κύριος εισαγωγέας κάστανων από την Ευρωπαϊκή Ένωση και η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας ξηρών καρπών σε όλο τον κόσμο και ειδικά στην Ιαπωνία.
kastana
Διατροφικά οφέλη του κάστανου
1.Είναι σχετικά "φτωχά" σε θερμίδες. Περιέχουν λίγο λίπος, αλλά είναι πλούσια σε μέταλλα, βιταμίνες και φυτοθρεπτικά συστατικά που ωφελούν την υγεία,
2.Περιέχουν κυρίως άμυλο, σε αντίθεση με άλλους σπόρους και καρπούς, που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες, πρωτεϊνηκαι λίπος. Η θρεπτική τους σύνθεση είναι παρόμοια με εκείνη άλλων σημαντικών τροφίμων με άμυλο όπως η γλυκοπατάτα, το γλυκό καλαμπόκι, οι πατάτες κλπ. Επίσης, είναι καλές πηγές ανόργανων αλάτων, βιταμινών και καλής ποιότητας πρωτεϊνών.
3.Είναι καλή πηγή διαιτητικών ινών: Παρέχει 8,1γρ. (περίπου 21% της απαιτούμενης ποσότητας) ανά 100γρ. οι δαιτητικές ίνες βοηθούν στη μείωση των επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα, περιορίζοντας την υπερβολική απορρόφηση χοληστερόλης από το έντερο.
4.Είναι εξαιρετικά πλούσια σε βιταμίνη C (100γρ. παρέχουν 43mg βιταμίνης C ή το 72% της συνιστώμενης ημερήσιας ποσότητας).Η βιταμίνη C είναι απαραίτητη για το σχηματισμό των οστών των δοντιών και για τα αιμοφόρα αγγεία. Είναι επίσης ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό, που προσφέρει προστασία από τις βλαβερές ελεύθερες ρίζες.
5.Όπως και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, τα κάστανα είναι πλούσια σε φυλλικό οξύ, το οποίο είναι σημαντικό συστατικό των καρπών και των σπόρων. 100γρ. καρύδια παρέχουν 62mg φυλλικού οξέος ή 15,5% της συνιστώμενης ημερήσιας ποσότητας. Το φυλλικό οξύ είναι απαραίτητο για το σχηματισμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων, τη σύνθεση του DNA. Η επαρκής κατανάλωση τροφίμων που είναι πλούσια σε φυλλικό οξύ βοηθά επίσης στην πρόληψη ανωμαλιών του νευρικού σωλήνα στο έμβρυο.
6.Είναι πλούσια πηγή μονοακόρεστων λιπαρών, όπως το ελαΙκό οξύ και το παλμιτελαϊκό οξύ. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα μονοακόρεστα λίπη στη διατροφή, βοηθούν στη μείωση της συνολικής, όσο και της LDL (κακής χοληστερόλης) και στην αύξηση της HDL (καλής χοληστερόλης) επίπεδα στο αίμα. Η μεσογειακή διατροφή η  οποία είναι πλούσια σε διαιτητικές ίνες, μονοακόρεστα λίπη, ωμέγα λιπαρά οξέα και αντιοξειδωτικά, βοηθά στην αποτροπή της στεφανιαίας νόσου και των εγκεφαλικών επεισοδίων.
7.Είναι μια εξαιρετική πηγή μετάλλων όπως ο σίδηρος, το ασβέστιο, το μαγνήσιο, το μαγγάνιο, ο φώσφορος και ο ψευδάργυρος και παρέχουν μια πολύ καλή ποσότητα καλίου (518 mg/100g). Το κάλιο μειώνει τον καρδιακό ρυθμό και την πίεση του αίματος, ο σίδηρος βοηθά στην πρόληψη της αναιμίας και το μαγνήσιο και ο φώσφορος είναι σημαντικά συστατικά του μεταβολισμού των οστών.
8.Επίσης, τα κάστανα είναι πλούσια σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β. 100γρ., παρέχουν 11% της συνιστώμενης ημερήσιας ποσότητας νιασίνης, 29% πυριδοξίνης(βιταμίνηΒ6), 100% της θειαμίνης και 12% της ριβοφλαβίνης.
9.Τα κάστανα, όπως τα φουντούκια και τα αμύγδαλα, δεν περιέχουν γλουτένη και μπορούν να τα καταναλώνουν ελύθερα όσοι έχουν δυσανεξία στη γλουτένη κ.τ.λ.
Επιλογή και αποθήκευση
Τα κάστανα είναι διαθέσιμα στην αγορά από τον Οκτώβριο έως τον Μάρτιο –ανάλογα και με τη θερμοκρασία- με κορύφωση το Δεκέμβριο. Στην Ασία και την Ευρώπη, εξακολουθούν να συλλέγονται και να υποβάλλονται σε επεξεργασία με τις παραδοσιακές μεθόδους.
Όταν αγοράζετε κάστανα, επιλέξτε τα μεγάλα σε μέγεθος και τα πιο φρέσκα, καθώς λόγω του ότι είναι πλούσια σε άμυλο και έχουν λιγότερα λιπαρά από άλλους καρπούς, τείνουν να χαλάνε γρήγορα όταν εκτίθενται στον αέρα και σε υγρασία για πολύ καιρό.
Για να επιβεβαιώσετε τη φρεσκάδα τους, ανοίξτε 1-2 και ελέγξτε αν η ψίχα τους είναι σκληρή και ανοιχτόχρωμη.
Όσον αφορά στην αποθήκευσή τους στο σπίτι, θα πρέπει να κάνετε ό,τι και για τα φρούτα και τα λαχανικά. Τοποθετήστε τα στο ψυγείο, μέσα σε πλαστική σακούλα, απ’ όπου θα έχετε αφαιρέσει τον αέρα, έτσι ώστε να τα διατηρήσετε φρέσκα για μερικές εβδομάδες.
(Πηγή: Ναυτεμπορική)

Σάββατο 23 Νοεμβρίου 2013

Η κηπουρική μειώνει τον κίνδυνο θανάτου κατά 30% – Έρευνα

Τη διάρκεια ζωής επεκτείνουν η κηπουρική και τα μαστορέματα στο σπίτι, σύμφωνα με έρευνα του πανεπιστημιακού νοσοκομείου της Καρολίνσκα στη Στοκχόλμη, που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «British Journal of Sports Medicine».

Στο πλαίσιο της έρευνας οι επιστήμονες μελέτησαν για 12 χρόνια τα επίπεδα δραστηριότητας 4.232ηλικιωμένων, εξετάζοντας τα οφέλη ποικίλων δραστηριοτήτων, από μαστορέματα στο σπίτι και το αυτοκίνητο μέχρι κούρεμα του γκαζόν και κυνήγι.
Όπως προέκυψε από τη μελέτη, οι άνθρωποι που ήταν περισσότερο δραστήριοι σε καθημερινή βάση είχαν 27% λιγότερες πιθανότητες για έμφραγμα ή εγκεφαλικό, ενώ ο κίνδυνος θανάτου από οποιαδήποτε αιτία ήταν κατά 30% χαμηλότερος.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι καθημερινές δραστηριότητες είναι ουσιαστικής σημασίας για τους ηλικιωμένους, οι οποίοι πολλές φορές τείνουν να περνούν το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας τους ξαπλωμένοι στον καναπέ ή το κρεβάτι.
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι η αδράνεια για μεγάλο χρονικό διάστημα χαμηλώνει τον ρυθμό μεταβολισμού, ενώ μεταβάλλει τις ορμόνες που παράγονται στον μυϊκό ιστό, προκαλώντας αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία.
econews

Τρίτη 19 Νοεμβρίου 2013

Kολλιτσίδα! Ένα από τα 10 πιο ισχυρά βότανα του κόσμου!



Η κολλιτσίδα είναι ακόμα γνωστή ως: αrctium lappa, Burdock root ,αrctium minus ,λάππα,πλατανομαντηλίδα , αρκουδοβότανο Το όνομά της arctium προέρχεται από την ελληνική λέξη "άρκτος" - αρκούδα .Η κολλιτσίδα έχει μια μακρά ιστορία μέσα στο διάβα των αιώνων και κατέχει τη φήμη ενός από τα θρεπτικότερα και ισχυρότερα τονωτικά βότανα του ήπατος -μαζί με το γαϊδουράγκαθο – το οποίοβοηθά στην αποτοξίνωση και στον καθαρισμό του αίματος…Είναι ένα από τα ισχυρότερα διουρητικά βότανα το οποίο βοηθά στην αποβολή των άχρηστων συσσωρευμένων υλικών του οργανισμού και ένα από τα ισχυρότερα εφιδρωτικά βότανα… 

Η κολλιτσίδα είναι το βότανο που αυξάνει την έκκριση χολής ώστε να αφομοιωθούν καλύτερα τα λιπαρά τρόφιμα…Έχει χρησιμοποιηθεί εδώ και αιώνες σε μιά σειρά από παθήσεις και ήταν μιά από τις πιο σημαντικές παραδοσιακές θεραπείες 
Η κολλιτσίδα ήταν η αφορμή ο Ελβετός μηχανικός Georges de Mestral να επινοήσει το συνδετήραhook-and-loop ή φερμουάρ ή βέλκρο-velcro…Η έμπνευσή του ήρθε κατά τη διάρκεια της προσπάθειάς του να αφαιρέσει τις κολλιτσίδες από το τρίχωμα του σκύλου του και το πλεκτό του πουλόβερ καθώς λοιπόν δε μπορούσε να τις αφαιρέσει εύκολα αποφάσισε να τις βάλει στο μικροσκόπιο για να καταλάβει τι ακριβώς συμβαίνει…Αυτό που είδε ήταν εκατοντάδες αγκίστρια από δύο ξεχωριστά προϊόντα που αποτελούνται από γάντζους και θηλιές να έχουν ενωθεί τόσο καλά ώστε να είναι δύσκολο να διαχωριστούν αυτή η παρατήρηση του Mestral ήταν η αρχή των φερμουάρ…Άλλη μιά εφαρμογή της κολλιτσίδας και αυτή άγνωστη στους περισσότερους είναι η συμμετοχή της στο τσάι essiac.

Η κολλιτσίδα μας αποτελείται κυρίως από υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, πτητικά έλαια, φυτικές στερόλες,τανίνες και λιπαρά έλαια. Oι ερευνητές δεν είναι βέβαιοι για το ποια από όλα τα δραστικά συστατικά στη ρίζα της κολλιτσίδας είναι υπεύθυνα για τις θεραπευτικές ιδιότητές της αλλά το βότανο έχειαντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικές, αντιβακτηριακές, αντιιικές, διουρητικές, εφιδρωτικές, αποτοξινωτικές,αντιδιαβητικές, αντισυπτικές και αντιβιοτικές - καταστρέφει το σταφυλόκοκκο- ιδιότητες.  
'Aρα και τις αντίστοιχες θεραπευτικές δράσεις…Tονώνει τις λειτουργίες της χοληδόχου κύστεως 
του ήπατος , του θυρεοειδούς και του φλοιού των επινεφριδίων ενθαρρύνοντας την πέψη και το μεταβολισμό των λιπών και των πρωτεϊνών .
Στην πραγματικότητα πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η κολλιτσίδα περιέχει φαινολικά οξέα κερκετίνη και luteolin - όλα τους ισχυρότατα αντιοξειδωτικά - νιτρικό κάλιο, αιθέριο έλαιο, γλίσχρασμα - το γλισχρασμα προστατεύει τους βλεννογόνους του οργανισμού από τους ερεθισμούς και τις φλεγμονές - ινουλίνη-μια φυσική διαιτητική ίνα η οποία έχει χρησιμοποιηθεί για να βελτιώσει την πέψη και η οποία μπορεί να μετατραπεί σε ένα γλυκαντικό κατάλληλο για τους διαβητικούς- παλμιτικό οξύ, καφεϊκό οξύ,σιτοστερόλη, βιταμίνες Β, κάλιο, θείο, σιδήρο, ασβέστιο, επίσης περιέχει arctigenin - το οποίο είναι μία λιγνάνη - και το οποίο έχει δείξει ισχυρές αντιικές, αντικαρκινικές, αντιοξειδωτικές και αντι-φλεγμονώδεις δράσεις, χρησιμοποιείται για τη θεραπεία των φλεγμονών των ιστών, ανακουφίζει από το stress.

Παρατηρούμε λοιπόν ότι η κολλιτσίδα είναι ένα σπουδαίο βότανο με ένα πλήθος ιδιοτήτων και δράσεωνκαι έχουν ασχοληθεί μαζί της πολλοί μεγάλοι βοτανολόγοι.
Ο David Hoffmann λέει για την κολλιτσίδα ” οδηγεί το σώμα σε μιά κατάσταση ολοκλήρωσης και υγείας, βοηθά να αποκατασταθεί το αρχέγονο προσχέδιο που έχει δημιουργηθεί για την υγεία – να το πω έτσι – το οποίο έχει χαθεί στα άτομα που πάσχουν από χρόνιες παθήσεις” .

Συγκεντρωτικά η κολλιτσίδα χρησιμοποιείται
  • στα εντερικά φουσκώματα
  • στην κολίτιδα
  • στη δυσκοιλιότητα
  • στη ναυτία
  • στην παχυσαρκία
  • στην κυτταρίτιδα
  • στη δυσπεψία
  • στους πονοκεφάλους
  • στη διάρροια
  • στις αιμορροΐδες
  • στα αρθριτικά
  • στους ρευματισμούς και
  • στις ισχιαλγίες μειώνοντας πρήξιμο γύρω από τις αρθρώσεις
  • στη θυλακίτιδα
  • στο σύνδρομο του καρπιαίου σωλήνα
  • στη λιθίαση του χοληδόχου
  • στη λιθίαση των νεφρών- έχει ισχυρή νεφροπροστατευτική αντι-φλεγμονώδη δράση -
  • γενικά στις λοιμώξεις του ουροποιητικού
  • στις παθήσεις του στομάχου
  • σαν ένα από ισχυρότερα διουρητικά βότανα
Η κολλιτσίδα χρησιμοποιείται σε μια σειρά από παθήσεις που σχετίζονται με την κατακράτηση των υγρών του οργανισμού όπως στην ουρική αρθρίτιδα. Επίσης χρησιμοποιείται για τον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα καθώς έχει ισχυρές αντιδιαβητικές ιδιότητες για τη μείωση της χοληστερίνης ,για τα οιδήματα του οργανισμού,σαν άριστο αποχρεμπτικό βότανο χρησιμοποιείται για την οξεία ή χρόνια βρογχίτιδα και  άλλες παθήσεις των πνευμόνων,στα κρυολογήματα, στη γρίπη, στην ιγμορίτιδα, ενώ είναι ιδανική για τις ασθένειες του στόματος και του λαιμού. Σαν άριστο αντισηπτικό βότανο σταματά τις μολύνσεις σταματώντας τον πολλαπλασιασμό των μικροβίων και λόγω της ισχυρής της επιρροής στο συκώτι και στο αίμα έχει ισχυρή θεραπευτική δράση σε όλες σχεδόν τις δερματολογικές παθήσεις από τις πιο συχνές και ποικίλες όπως: 
  • στην ακμή
  • στα πυώδη εξανθήματα
  • στη ψωρίαση
  • στα απόστημα
  • στην αλλεργία
  • στο έρπη
  • στο μικροβιακό έκζεμα
  • στο ξηρό έκζεμα
  • στα τσιμπήματα των εντόμων
  • στη φαγούρα
  • στις λειχήνες
  • στη δοθιήνωση – καλόγεροι
  • στα εγκαύματα
Μέχρι και τις πιο σοβαρές όπως ο καρκίνοςΗ κολλιτσίδα είναι ισχυρότατο αντικαρκινικό και βοηθά στην επουλωτική διαδικασία σε όλες τις περιπτώσεις
Η κολλιτσίδα καθώς είναι ένα από τα σπουδαιότερα αποτοξινωτικά βότανα χρησιμοποιείται για τη θεραπεία καταστάσεων που προκαλούνται από «υπερφόρτωση» τοξινών, Επίσης χρησιμοποιείται για την ανάπτυξη και τόνωση των μαλλιών, για την τριχόπτωση-το μασάζ με το χυμό του φυτού βοηθάει στην ανάπτυξη της τρίχας και προλαμβάνει την τριχόπτωση-για την πιτυρίδα, τη σμηγματόρροια, τη μυκητίαση.
 Προφυλάξεις: 
  • Η κολλιτσίδα δεν πρέπει να καταναλώνεται κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού.Άτομα τα οποία έχουν αλλεργίες πρέπει να είναι προσεκτικά μαζί της .
  • Άτομα που παίρνουν διουρητικά -επίσης- πρέπει να είναι πολύ προσεκτικά με την κολλιτσίδα διότι με τη διουρητική της δράση μπορεί να κάνει την επίδραση αυτών των φαρμάκων ισχυρότερη με αποτέλεσμα να προκαλέσει αφυδάτωση .
  • Άτομα που παίρνουν φάρμακα για το διαβήτη - επίσης - πρέπει να είναι προσεχτικά διότι μπορεί να μειώσει επιπλέον το σακχάρου στο αίμα με αποτέλεσμα την υπογλυκαιμία .
  • Άτομα που παίρνουν φάρμακα για την πήξη του αίματος διότι η κολλιτσίδα μπορεί να επιβραδύνει την πήξη του αίματος και όταν λαμβάνεται με φάρμακα αραίωση του αίματος μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για μώλωπες και αιμορραγία.
Πως κάνουμε αφέψημα από ρίζα κολλιτσίδας:
 
Σε ένα σκεύος βράζουμε περίπου ένα μεγάλο φλυτζάνι νερό ,μόλις αρχίζει να κοχλάζει μειώνουμε τη θερμοκρασία και ρίχνουμε δυό (2) κουταλάκια του γλυκού αποξηραμένη ρίζα κολλιτσίδας.
Σκεπάζουμε το σκεύος μας και αφήνουμε το αφέψημά μας να σιγοβράσει για περίπου άλλα πέντε (5) λεπτά. Στη συνέχεια βγάζουμε το αφέψημά μας από τη φωτιά και το αφήνουμε για περίπου μισή με μία ώρα να κρυώσει τελείως...Μπορούμε να πίνουμε μέχρι δυό κούπες την ημέρα .
π.χ
α) σε περιπτώσεις δερματικών προβλημάτων - μπορούμε να πλένουμε και τις περιοχές του δέρματος με το πρόβλημα - για να ενισχύσουμε δε τη δράση της μπορούμε να τη συνδυάσουμε
με ρίζα αγριοράδικου και κόκκινο τρυφίλι .
β) σε περιπτώσεις νεφρολιθίασης - πέτρες στα νεφρά - χολολιθίασης - πέτρες στη χοληδόχο κύστη . Για τις περιπτώσεις αυτές μπορούμε να προσθέσουμε στο τελικό αφέψημά μας και έγχυμα δυόσμου.

Παρασκευή 15 Νοεμβρίου 2013

Σήμα κινδύνου για την οικολογική ζημιά από τα απόβλητα ελαιοτριβείων



Αναφορά προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος κ. Γ. Παπακωνσταντίνου κατέθεσε ο βουλευτής Ηρακλείου, Φρ. Παρασύρης με θέμα το μεγάλο περιβαλλοντικό πρόβλημα που ανακύπτει στο Ηράκλειο από τονκατσίγαρο (κατάλοιπο της επεξεργασίας της ελιάς).


Ο κ. Παρασύρης παραπέμπει στην αναφορά σε δημοσιεύματα σύμφωνα με τα οποία 500.000 με 700.000κυβικά απόβλητα κατσίγαρουπαράγονται στο νομό Ηρακλείου. Περίπου 500 στρέμματα ανεκμετάλλευτης γης χρησιμοποιούνται σανλυμματοστάσια.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνει ο κ. Παρασύρης στο γεγονός ότι «ενώ οι ελαιουργοί διαμαρτύρονται έντονα για το πρόβλημα, παραδόξως, ωστόσο, δεν έχουν εισακουστεί από τις αρμόδιες αρχές. Έτσι το πρόβλημα διογκώνεται, προκαλώντας ανεπανόρθωτη ζημιά στο περιβάλλον».
Εάν επιπλέον συνυπολογιστούν οι μεγάλες δαπάνες που γίνονται για να λυθεί το πρόβλημα του νερού στο νομό, τη στιγμή, που εκατοντάδες χιλιάδες κυβικά νερού χάνονται, αφού ο κατσίγαρος δεν υποβάλλεται στην κατάλληλη επεξεργασία, τότε γίνεται ακόμη περισσότερο αντιληπτό πόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα. Για να υπάρξει αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος ο κ. Παρασύρης ζητάει από τον αρμόδιο Υπουργό να υποστηρίξει τις προτάσεις των ίδιων των ελαιουργών.

Δευτέρα 11 Νοεμβρίου 2013

Πώς να αποστάξεις Αιθέρια Έλαια

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να βγάλεις τα αιθέρια έλαια από ένα φυτό. Η απόσταξη είναι ο καλύτερος και ο αρχαιότερος. Η διαδικασία που χρησιμοποιείται για την απόσταξη αιθερίων ελαίων είναι η απόσταξη με ατμό. Η διαδικασία αυτή βασίζεται σε έναν πέρση γιατρό του 11ου αιώνα που ονομάζεται «Avicenna» ο οποίος εισήγαγε και τεκμηρίωσε πολλές ιατρικές πρακτικές που χρησιμοποιούνται και σήμερα συμπεριλαμβανομένης της αρωματοθεραπείας. Κατά τη διάρκεια των αιώνων η διαδικασία της απόσταξης και ο εξοπλισμός έχουν τελειοποιηθεί και εκσυγχρονιστεί. Παρ΄όλα αυτά η βασική ιδέα παραμένει η ίδια.Τα αιθέρια έλαια χρησιμοποιούνται στα αρώματα, τα χειροποίητα σαπούνια, τα άλατα λουτρών, τις λοσιόν και σε προϊόντα φροντίδας του σώματος. Τα πτητικά συστατικά τους χρησιμοποιούνται χωριστά ή συνδυάζονται για να δημιουργήσουν ένα καινούριο αρωματικό μπουκέτο. 




Η απόσταξη ατμού είναι μια μέθοδος απόσταξης για τις ενώσεις που είναι ευαίσθητες στην υψηλή θερμοκρασία. Αυτή η διαδικασία περιλαμβάνει τη χρησιμοποίηση του εξαγόμενου ατμού μέσω ενός θερμαινόμενου μείγματος της πρώτης ύλης. Σύμφωνα με το νόμο του Raoult, μερικές από τις ενώσεις θα ατμοποιηθούν (σύμφωνα με τη μερική πίεσή τους). Το μείγμα ατμού δροσίζεται και συμπυκνώνεται, παράγοντας συνήθως ένα στρώμα αιθέριου ελαίου και ένα στρώμα νερού . Η απόσταξη ατμού των διάφορων αρωματικών φυτών και των λουλουδιών μπορεί να οδηγήσει σε δύο προϊόντα ένα αιθέριο έλαιο καθώς επίσης και ένα υδατώδες βοτανικό απόσταγμα (ανθόνερο). Τα φρέσκα ή ξηρά βότανα τοποθετούνται στον ατσαλένιο αποστακτήρα

Απόκτηση ή κατασκευή αποστακτήρα αιθέριων ελαίων.
Στο εμπόριο υπάρχουν ειδικοί αποστακτήρες για αιθέρια έλαια, προσοχή όχι για τσίπουρο γιατί τότε χάνει το νόημα όλη η πράξη. Θες αποστακτήρα καθαρά για αιθέρια έλαια. Η διαφορά τους είναι ότι δεν βράζουν τα φυτά αλλά στέλνουν ζεστό ατμό σε αυτά. Αν έχετε μπόλικο χρόνο για δημιουργικότητα μπορείται να φτιάξετε εύκολα έναν δικό σας..Για να φτιάξετε έναν αυτοσχέδιο αποστακτήρα αιθέριων ελαίων θα χρειαστείτε μια χύτρα ταχύτητος, μια χαλκοσωλήνα και έναν κουβά με πάγο. Αυτό που έχετε να κάνετε με αυτόν είναι να βάλετε μέσα στην χύτρα νερό και το φυτό που επιθυμείται αυτό θα βράσει θα ατμοποιηθεί θα κρυώσει περνώντας από τον κουβά και θα σου βγάλει ένα ζεστό μείγμα νερού και λαδιού. Τα οποία θα διαχωριστούν μονά τους μέσα στο δοχείο αφού το αιθέριο έλαιο είναι ελαφρύτερο από το νερό. Με ένα κουταλάκι θα πάρετε το αιθέριο από την επιφάνεια..


Υπάρχουν τρεις παραλλαγές για τη διαδικασία απόσταξης :
  1. Υδροαπόσταξη

  2.  Απόσταξη με νερό και ατμό 

  3. Απόσταξη με ατμό.


Όλες αυτές λειτουργούν με τον ίδιο βασικό τρόπο. Η διαδικασία περιλαμβάνει τη χρησιμοποίηση του εξαγόμενου ατμού μέσω ενός θερμαινόμενου μείγματος της πρώτης ύλης. Διοχετεύεται θερμότητα στον άμβυκα και η θερμότητα του ατμού σπάει τις ίνες του φυτού. Η θερμότητα αυτή είναι αρκετή για να απελευθερώσει τα αιθέρια έλαια, τα οποία παρασύρονται από τους υδρατμούς έξω από τον άμβυκα. Το μείγμα ατμού και ελαίων ψύχεται και συμπυκνώνεται, παράγοντας συνήθως ένα στρώμα αιθέριου ελαίου και ένα στρώμα νερού. Δεδομένου ότι το αιθέριο έλαιο και το νερό έχουν διαφορετικές πυκνότητες, (το αιθέριο έλαιο είναι ελαφρύτερο από το νερό), το αιθέριο έλαιο ανεβαίνει στην κορυφή. Η απόσταξη των διάφορων αρωματικών φυτών και των λουλουδιών μπορεί να οδηγήσει σε δύο προϊόντα. Το ένα είναι το αιθέριο έλαιο και το άλλο το ανθόνερο, που είναι νερό στο οποίο είναι διαλυμένη μικρή ποσότητα αιθέριου ελαίου.


Η υδροαπόσταξη: είναι η απλούστερη από τις διαδικασίες και επιτυγχάνεται όταν το φυτό τοποθετηθεί μέσα στο νερό, το οποίο βράζει. Ενώ αυτή η μέθοδος είναι απαραίτητη για ορισμένα φυτά, ιδιαίτερα τα ξυλώδη, η απόσταξη ελαίων από φυτά όπως η λεβάντα, λειτουργεί καλύτερα με τις μεθόδους του ατμού που αναφέρονται παραπάνω.

Απόσταξη με νερό και ατμό: είναι μια διαδικασία όπου το φυτό τοποθετείται μέσα στον άμβυκα πάνω από το βραστό νερό μέσω ενός πλέγματος ή σχάρας όπως αναφλεραμε παραπάνω με αποτέλεσμα, ο ατμός να διαπερνά περισσότερο από το φυτικό υλικό, παρέχοντας μεγαλύτερη απόδοση ελαίου από ότι η μέθοδος της υδροαπόσταξης.

Απόσταξη με ατμό: σε αυτή τη μέθοδο ο ατμός παράγεται σε μια ατμόγεννήτρια και στη συνέχεια εισάγεται κάτω από το φυτικό υλικό. Το πλεονέκτημα αυτής της μεθόδου είναι ότι το φυτικό υλικό μπορεί να επεξεργαστεί ευκολότερα, χωρίς να χρειάζεται να έρθει σε επαφή με το νερό αποφεύγοντας έτσι την αλλοίωση των συστατικών του ελαίου.

Εξοπλισμός και διαδικασία απόσταξης αιθέριων ελαίων

  • Η πηγή θερμότητας, η οποία χρησιμοποιείται για να βράσει το νερό είναι βασική για την διαδικασία της απόσταξης. Μια αναμμένη φωτιά κάτω από τον αποστακτήρα είναι η παλαιότερη και παραδοσιακή μέθοδος για τη θέρμανση του. Σήμερα, μπορούμε επίσης να χρησιμοποιήσουμε το φυσικό αέριο, όπως προπάνιο ή βουτάνιο, και  ηλεκτρική ενέργεια. 
  • Μια δεξαμενή συγκράτησης νερού και ακριβώς πάνω από το νερό σε μια σχάρα το φυτικό υλικό προς απόσταξη. 
  • Ο συμπυκνωτής, που συγκεντρώνει τον ατμό και το δροσίζει, συνήθως με σωληνώσεις, μέσω ενός σωλήνα βυθισμένο σε κρύο νερό ή πάγο. 
  • Ο διαχωριστήρας, που χωρίζει το αιθέριο έλαιο από τους υδρατμούς. Ο διαχωριστήρας, ή Essencier, είναι ένα από τα σημαντικότερα κομμάτια της συσκευής του αποστακτήρα. Δίνει τη δυνατότητα απόσταξης για το διαχωρισμό των αιθέριων ελαίων από το απόσταγμα σε ένα παθητικό τρόπο.Με το διαχωριστήρα  διαχωρίζονται το αιθέριο έλαιο από το ανθόνερο λόγω διαφορετικής πυκνότητας.
  • Συγκομιδή των πρώτων υλών σας.Η ποσότητα των αιθέριων ελαίων που περιέχονται σε ένα φυτό ποικίλλει κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του φυτού, γι 'αυτό είναι απαραίτητο η  συγκομιδή να γίνει την κατάλληλη στιγμή. Αυτό θα εξαρτηθεί από το είδος των φυτών, έτσι πρέπει να κάνετε κάποια έρευνα για να διαπιστώσετε πότε να κάνετε τη συγκομιδή. Η συγκομιδή σε λάθος μέρη και η συλλογή σε λάθος ώρα της ημέρας μπορεί να μειώσει την ποσότητα και την ποιότητα των αιθέριων ελαίων. Εάν αγοράζετε το υλικό σας, δεν έχετε τον έλεγχο της διαδικασίας συλλογής αλλά ρίξτε μια ματιά στα φυτά που φαίνονται υγιή και ακέραια, και ρωτήστε τον πωλητή λεπτομέρειες για τον τόπο και τον τρόπο της συγκομιδής και κρίνετε ανάλογα με τις απαιτήσεις του φυτού αν είναι κατάλληλο για απόσταξη. 
  • Αποξηράνετε το φυτικό υλικό. Η ξήρανση μειώνει την ποσότητα του ελαίου σε κάθε φυτό, αλλά μπορεί να αυξήσει σημαντικά την απόδοση σας ανά παρτίδα γιατί θα είστε σε θέση να βάλετε περισσότερο υλικό σε κάθε παρτίδα. Εμπορικά φυτά όπως η λεβάντα και η μέντα τα αφήνεται να στεγνώσουν στην φάση μετά τον τεμαχισμό για μια ημέρα. Η ιδανική μέθοδος ξήρανσης ποικίλλει από φυτό σε φυτό, αλλά σε γενικές γραμμές δεν πρέπει να υπερθερμανθούν τα φυτά - ξήρανση υπό σκιά ή ακόμη και σε ένα σκοτεινό δωμάτιο ελαχιστοποιεί το λάδι που χάνεται - δεν πρέπει να τα υπερξηράνετε, και δεν πρέπει να επιτρέψουμε στα φυτά να γίνουν υγρά και πάλι πριν από την απόσταξη. Απόσταξη το συντομότερο δυνατό μετά την ξήρανση. 

  • Προσθέστε νερό στη δεξαμενή του αποστακτήρα σας . Χρησιμοποιείστε καθαρό νερό, σε ιδανική μορφή φιλτραρισμένο ή αποσταγμένο. Εάν χρησιμοποιείτε ένα κατασκευασμένο αποστακτήρα, ακολουθήστε την κατεύθυνση του κατασκευαστή. Διαφορετικά, απλά βεβαιωθείτε ότι έχετε αρκετό νερό ώστε να φτάσει μέχρι να ολοκληρωθεί η απόσταξη. Ανάλογα με το φυτό και την ποσότητα, η απόσταξη μπορεί να διαρκέσει από μισή ώρα εώς έξι ή περισσότερες ώρες.
  • Προσθέστε το φυτικό υλικό στον αποστακτήρα. Δεν χρειάζεται να κόψετε ή να μειώσετε το φυτικό υλικό, γιατί με τον τρόπο αυτό θα χάσετε μερικά από τα έλαια. Το φυτικό υλικό  θα πρέπει να αγγίζει την πλευρά του αποστακτήρα όσο το δυνατόν λιγότερο. Το στρώμα του υλικού των φυτών μπορεί να είναι αρκετά παχύ, αρκεί να είναι κάτω από την έξοδο ατμού.
  • Κλείστε τον αποστακτήρα και βράστε το νερό που περιέχειΤα περισσότερα φυτά  απελευθερώνουν τα αιθέρια έλαια τους, στους 100 βαθμούς Κελσίου ή 212 βαθμούς Φαρενάιτ, το κανονικό σημείο βρασμού του νερού. 
  • Επίβλεψη του αποστακτήρα. Μετά από λίγο το απόσταγμα θα αρχίσει να πέφτει μέσω του ψυκτήρα σας και στον διαχωριστή σας. Ανάλογα με τη διάρκεια της διαδικασίας απόσταξης, ίσως χρειαστεί επίσης να αλλάξετε το νερό στο συμπυκνωτή, έτσι ώστε η διαδικασία ψύξης να εξακολουθεί να εργάζεται. Ακολουθήστε τις οδηγίες για το συγκεκριμένο φυτό στο οποίο κάνετε απόσταξη. 
  • Φιλτράρετε τη συλλογή ελαίου (προαιρετικά)Μόλις η απόσταξη σας είναι πλήρης μπορείτε να φιλτράρετε το λάδι με ένα  στεγνό βαμβακερό ύφασμα. Βεβαιωθείτε ότι το ύφασμα είναι ξηρό και καθαρό (υπολείμματα των απορρυπαντικών, καθώς και ρύποι μπορούν να μολύνουν το έλαιο). 
  • Ρίχνουμε το λάδι σε ένα δοχείο για αποθήκευση το συντομότερο δυνατό. Τα περισσότερα αιθέρια έλαια διατηρούνται επί δύο τουλάχιστον χρόνια, αλλά ορισμένα έχουν εξαιρετική διάρκεια ζωής στα ράφια. Για να μεγιστοποιήσετε την ωφέλιμη ζωή του ελαίου σας, κρατήστε το σε ένα σκούρο γυάλινο μπουκάλι ή δοχείο από ανοξείδωτο χάλυβα. Χρησιμοποιήστε ένα καθαρό χωνί για να χυθεί το λάδι στο δοχείο, και βεβαιωθείτε ότι το δοχείο είναι άψογα καθαρό πριν από την έκχυση ελαίου σε αυτό. Φυλάσσεται σε δροσερό και σκοτεινό μέρος. 
  • Αποφασίστε τι θα κάνετε με το Ηydrosol. Η διαδικασία της απόσταξης παράγει το αιθέριο έλαιο και το Hydrosol, ο όρος για το νερό που έχει υποστεί απόσταξη και το οποίο συλλέγει το διαχωριστικό. Μερικά hydrosols είναι δυνατό να χρησιμοποιηθούν όπως το ροδόνερο ή νερό λεβάντα.