Μεγάλα θύματα του μεταχρωματικού έλκους εξακολουθούν να πέφτουν χιλιάδες πλατάνια, απειλώντας ολόκληρα οικοσυστήματα αλλά φέρνοντας πιο κοντά λόγω βροχοπτώσεων και το ενδεχόμενο διάβρωσης του εδάφους.
Με αφορμή αυτό διοργανώνεται ημερίδα στο Ζηρό Πρέβεζας, στις 19 Δεκεμβρίου στις 10.30 το πρωί στις εγκαταστάσεις του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Φιλιππιάδας. Η ημερίδα συνδιοργανώνεται από το δήμο Ζηρού, το ΚΠΕΦ, τις Διευθύνσεις Δασών Πρέβεζας και Άρτας κι έχει ως στόχο να υπάρξει ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση των πολιτών προκειμένου να περιοριστεί η εξάπλωση της ασθένειας.
Η ασθένεια, που πιθανότατα ήρθε από την Ιταλία και εντοπίστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα στην περιοχή της Τριφυλίας στη Μεσσηνία το 2003 και τα νεκρά πλατάνια είναι χιλιάδες σε Ηλεία, Αρκαδία κι Αχαΐα.
Ο μύκητας Ceratocystis platani έχει γίνει ο εφιάλτης των πλατάνων και στην Ήπειρο, που πρωτοεντοπίστηκε, σύμφωνα με πληροφορίες, στη Θεσπρωτία, έχει πάρει τρομακτικές διαστάσεις ενώ έχει φτάσει στη γειτονική Αλβανία.
Ο Καλαμάς, ένα από τα ωραιότερα ποτάμια της Ελλάδας, πηγή ζωής για άγρια ζώα, ψάρια και πουλιά, μετά τη μαζική προσβολή δένδρων, κινδυνεύει να μετατραπεί σε νεκροταφείο πλατάνων, ενώ η ασθένεια πλέον απειλεί και το θρυλικό Αχέροντα, που αναφορές του υπάρχουν και στην «Οδύσσεια».
Η άγνοια αλλά κυρίως η κρατική ολιγωρία, επειδή στην αρχή κάποιοι υποτίμησαν την ασθένεια, οδήγησε στο σημερινό χάλι. Το 2005, ο καθηγητής Τομ Χάρινγκτον του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Αϊόβα, επιστήμονας διεθνούς κύρους, έστειλε επιστολή στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, επισημαίνοντας τους κινδύνους από την ασθένεια, αλλά δεν πάρθηκαν εγκαίρως μέτρα με αποτέλεσμα η αρρώστια να μεταδίδεται πολύ γρήγορα.
«Όταν μιλούσαμε το 2003 για τον κίνδυνο εκτεταμένων καταστροφών από την ασθένεια, δεν μας έδινε κανένας σημασία. Δεν ελήφθη κανένα μέτρο, για πολλά χρόνια, με αποτέλεσμα η ασθένεια να επεκταθεί σε πολλές περιοχές. Κάτι παρόμοιο συνέβη με το κόκκινο σκαθάρι των φοινίκων, το οποίο έχει καταστρέψει πολλά φοινικόδεντρα, σε αρκετές περιοχές της χώρας. Τώρα έχουν καταστραφεί μέχρι και οι φοίνικες στο Προεδρικό Μέγαρο», εξηγεί ο δρ. Παναγιώτης Τσόπελας, δασολόγος – φυτοπαθολόγος, ερευνητής του Ινστιτούτου Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων & Τεχνολογίας Δασικών Προϊόντων του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
Όπως λέει, «ο μύκητας Ceratocystis platani εισβάλλει στα αγγεία του ξύλου, εκλύει κάποιες τοξίνες και ο πλάτανος πεθαίνει. Ουσιαστικά, ο πλάτανος λειτουργεί σαν έναν άνθρωπο που τρώει ένα δηλητηριώδες μανιτάρι. Οι τοξίνες που έχει μπορούν να τον σκοτώσουν».
Η μετάδοση της ασθένειας είναι κυρίως ανθρωπογενής. Το παθογόνο μεταδίδεται πλέον αστραπιαία: με μολυσμένα αλυσοπρίονα, μπουλντόζες κι εκσκαφείς, καθώς και μέσω μεταφοράς μολυσμένων κορμών με το νερό των ποταμών. Σε κάθε εστία προσβολής, η ασθένεια διαδίδεται στα διπλανά δέντρα με επαφή και συνένωση των ριζών τους. Πρόσφατα, οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες σε σχέση με τα δάση έχουν αυξηθεί και δεν λαμβάνονται μέτρα, ενώ, ιδίως σε παραποτάμιες περιοχές, όπου η ασθένεια έχει εξαπλωθεί, τα δέντρα νεκρώνονται και κανείς δεν αποκλείει στο μέλλον την εκδήλωση πλημμυρικών φαινομένων.
Ο πλάτανος, εξηγεί ο κ.Τσόπελας, είναι «ένα κατ’ εξοχήν υδροχαρές υπεραιωνόβιο δέντρο μεγάλων διαστάσεων, που με το πλούσιο και ισχυρό ριζικό του σύστημα συγκρατεί τις όχθες ποταμών και ρεμάτων, παρεμποδίζοντας την ανάπτυξη διαβρωτικών φαινόμενων».
Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι μεγάλη ζημιά έγινε και από συνεργεία της ΔΕΗ, σκαπτικά μηχανήματα εργολάβων στην Εγνατία Οδό αλλά και από κλαδέματα που γίνονται από αγρότες. Το κακό ολοκληρώνεται με την παράνομη υλοτόμηση, που πρόσφατα έχει πάρει μεγάλη έκταση λόγω της υψηλής τιμής του πετρελαίου.
Η υλοτομία νεκρών προσβεβλημένων δένδρων έχει αποτέλεσμα τη μόλυνση των αλυσοπρίονων και στη συνέχεια υγιών δένδρων. Επίσης, υπάρχει κίνδυνος διάδοσης της ασθένειας με τα καυσόξυλα από μολυσμένα δέντρα. Αλλη μια «παράπλευρη απώλεια» ένεκα της οικονομικής κρίσης.
Γιαννακοπούλου Φανή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου