Κίτρινο ακτινίδιο...μια νέα καλλιέργεια

 

Ακτινίδιο από... χρυσό υπόσχεται μεγάλα κέρδη στους επίδοξους καλλιεργητές.

Ο λόγος για το κίτρινο ακτινίδιο, μια νέα ποικιλία που γνωρίζει διαρκώς αυξανόμενη ζήτηση, εξαιτίας της πλούσιας περιεκτικότητάς του σε βιταμίνες.

Πρόκειται για μια καλλιέργεια που βρίσκεται σε διαρκή ανάπτυξη, καθώς το ελληνικό ακτινίδιο είναι περιζήτητο στις ξένες αγορές.

Ο καρπός του κίτρινου ακτινιδίου είναι πλούσιος σε φυτικές ίνες και περιέχει πολλά ιχνοστοιχεία. Επίσης είναι εξαιρετική πηγή βιταμίνης Α αλλά και Ε

Το ακτινίδιο βέβαια που κυρίως κυριαρχεί στη χώρα μας είναι το πράσινο ακτινίδιο. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια αρχίζει να αναπτύσσεται και το κιτρινόσαρκο ακτινίδιο. Στη χώρα μας η κιτρινόσαρκη ποικιλία που καλλιεργείται κυρίως είναι η «Soreli».

Ενα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα του ακτινιδίου σε σχέση με άλλα προϊόντα είναι ότι διατηρείται σε κατάλληλους ψυκτικούς χώρους για πολύ καιρό και έτσι μπορεί να διατεθεί στην αγορά ακόμα και ένα εξάμηνο από τη συγκομιδή του. Δίνει έτσι τη δυνατότητα να το εμπορευτεί ακόμα και ένας μεμονωμένος παραγωγός.

Η Ελλάδα είναι από τις κυριότερες χώρες που καλλιεργείται το ακτινίδιο. Σύμφωνα με στοιχεία του Συνδέσμου των επιχειρήσεων εξαγωγής φρούτων, που εξάγουν το ακτινίδιο, η χώρα μας βρίσκεται στην 5η θέση παγκοσμίως.

Το κίτρινο ακτινίδιο είναι φυτό πολύ παραγωγικό που μπορεί να δώσει μέχρι 300-500 καρπούς ανά δέντρο. Ωστόσο, επειδή στην αρχή έχει λεπτό βλαστό, απαραιτήτως πρέπει να υποστυλώνεται. Αρχίζει να δίνει καρπούς από τον δεύτερο χρόνο, αλλά σε πλήρη παραγωγή φτάνει από τον 7ο χρόνο

Το ακτινίδιο καλλιεργείται κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα, την Πιερία, την Αιτωλοακαρνανία, Φθιώτιδα, Πρέβεζα, αλλά και σε άλλες περιοχές, ενώ εκτιμάται ότι αυξήθηκαν οι εξαγωγές του ακτινίδιου το 2012 κατά 25%. Ενδεικτικό της δυναμικής που έχει αποκτήσει η καλλιέργεια ακτινιδίου στη χώρα μας είναι ότι κατέγραψε ρεκόρ εξαγωγών ακτινιδίου με 90.348 τόνοι το 2012, από μία εγχώρια παραγωγή 142.000 τόνων. Για το 2013 εκτιμάται ότι θα παραχθούν συνολικά 145.000 τόνοι.

Το ελληνικό ακτινίδιο εξάγεται σε 51 χώρες και κυρίως στη Ρωσία, στην Ουκρανία, στη Ρουμανία, στη Βουλγαρία, στη Γερμανία ενώ οι τιμές πωλήσεως φέτος ήταν βελτιωμένες κατά 15-20%.

Το ακτινίδιο είναι ένα δέντρο, δίοικο (δηλαδή έχει αρσενικά δέντρα και θηλυκά δέντρα), που κατάγεται από την Κίνα. Στην Ευρώπη και την Αμερική άρχισε να καλλιεργείται από τις αρχές του 20ού αιώνα πρώτα ως καλλωπιστικό και στη συνέχεια ωςκαρποφόρο. Οι πρώτοι που το καλλιέργησαν για τους καρπούς του ήσαν οι Νεοζηλανδοί από το 1910 Σήμερα καλλιεργείται σε ΗΠΑ, Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα, Ισραήλ, Χιλή, Βραζιλία κ.α

Στην Ελλάδα καλλιεργείται σε πολλά μέρη, όπως είναι η Μακεδονία, αλλά και η Θεσσαλία, η Φθιώτιδα, η Ηπειρος κ.ά.

Με μακρόχρονη ιστορία, που κρατάει από την Κίνα, το ακτινίδιο ταξίδεψε στις αρχές του 20ού αιώνα, αρχικά ως καλλωπιστικό φυτό, σε Ευρώπη, Αμερική και Νέα Ζηλανδία. Οι πρώτοι όμως που κατάλαβαν τη διατροφική του αξία και το καλλιέργησαν συστηματικά ήταν οι Νεοζηλανδοί: ο φυτοκόμος Hayward Wright πειραματίστηκε με τα φυτά και δημιούργησε τη διάσημη ποικιλία που φέρει το όνομά του. Στην Ευρώπη, πάλι, η εντατική του καλλιέργεια ξεκίνησε μόλις τη δεκαετία του '70, ενώ στην Ελλάδα οι πρώτες φυτείες δημιουργήθηκαν το 1975.

Εως 1.300 ευρώ ανά στρέμμα τα καθαρά έσοδα

«Πρωταθλητής» σε κέρδη και εξαγωγές ανακηρύσσεται το ελληνικό ακτινίδιο, που φτάνει να αποδίδει καθαρό έσοδο από 800-1.300 ευρώ το στρέμμα.

Το κόστος εγκατάστασης κυμαίνεται στα 1.200 ευρώ ανά στρέμμα περίπου και το ετήσιο κόστος παραγωγής στο οποίο περιλαμβάνονται όλες οι καλλιεργητικές εργασίες που απαιτούνται ετησίως, μαζί με το κόστος της συγκομιδής, ανέρχεται σε ετήσια βάση από 400 έως 700 ευρώ.

Υπολογίζοντας μια μέση τιμή 0,45-0,50 ευρώ το κιλό η καλλιέργεια του κίτρινου ακτινίδιου μπορεί να δώσει εισόδημα 1.200-2.000 ευρώ το στρέμμα, λαμβάνοντας υπόψη μια μέση παραγωγή 2.700 - 4.500 κιλών το στρέμμα. Δηλαδή ένα καθαρό εισόδημα από 800 - 1.300 ευρώ το στρέμμα.

Το κίτρινο ακτινίδιο -όπως περιγράφει στις «Επαγγελματικές Ευκαιρίες» ο γεωπόνος Κάσσανδρος Γάτσιος- είναι φυτό φυλλοβόλο, το οποίο σε πλήρη ωριμότητα μπορεί να φθάσει σε ύψος 8-10μ. το ριζικό του σύστημα είναι μεγάλο και επιφανειακό.

Ανθίζει την περίοδο του Μαΐου-Ιουνίου. Τα άνθη του είναι αρωματικά και φέρονται σε ομάδες των 3-5 ανθέων, η δε ωρίμανση των καρπών του γίνεται το φθινόπωρο.

Καρποί

Οι καρποί του είναι ράγες με ωοειδές σχήμα ή κυλινδρικό που καλύπτεται από πυκνό τρίχωμα και χρώμα φλοιού καφέ. Η σάρκα στο κίτρινο ακτινίδιο είναι κίτρινη. Στο εσωτερικό ο καρπός φέρει σε ακτινωτή διάταξη πολλούς σπόρους. Η γεύση του καρπού στην ωρίμανση είναι γλυκιά και ελαφρά υπόξινη.

Είναι φυτό πολύ παραγωγικό που μπορεί να δώσει μέχρι 300-500 καρπούς ανά δέντρο. Επειδή είναι φυτό που στην αρχή έχει λεπτό βλαστό απαραιτήτως πρέπει να υποστυλώνεται.

Το δέντρο αυτό αρχίζει να δίνει καρπούς από τον δεύτερο χρόνο, αλλά σε πλήρη παραγωγή φτάνει από τον 7ο χρόνο. Η ζωή του διαρκεί 50 χρόνια η δε μέση παραγωγή του φθάνει τους 2,7-4,5 τόνους το στρέμμα.

Το ακτινίδιο είναι φυτό εντομόφιλο δηλαδή η επικονίαση των ανθέων γίνεται με τα έντομα και κυρίως τις μέλισσες.

Το κλίμα που αρμόζει στο ακτινίδιο είναι αυτό με ήπιο χειμώνα και θερμό και υγρό καλοκαίρι. Μπορεί να ανεχθεί θερμοκρασίες χειμώνα από -8ο μέχρι -10o C. Οι οφθαλμοί του όμως είναι ευαίσθητοι την άνοιξη σε θερμοκρασίες -1,5ο C.

Σε γενικές γραμμές είναι φυτό που έχει μικρή αντοχή στους ισχυρούς ανέμους και γι' αυτό θα πρέπει να αποφεύγεται η καλλιέργειά του σε ανεμόπληκτες περιοχές.

Η αναλογία θηλυκών προς αρσενικά δέντρα είναι 8 προς 1 και τα οποία τοποθετούνται σε κατάλληλη διάταξη ώστε να διασφαλίζεται η καλή επικονίαση των ανθέων.

Κατά την εγκατάσταση των φυτών γίνεται λίπανση με μία ποσότητα 4-5 τόνων κοπριάς και 30 κιλά/στρ με υπερφωσφορικό και 25 κιλά θειικό κάλιο.

Το ακτινίδιο έχει ανάγκες από μεγάλες ποσότητες νερού επειδή έχει επιφανειακό ρίζωμα χωρίς βέβαια να προκαλείται ασφυξία των ριζών. Η άρδευση των δέντρων γίνεται κυρίως με το σύστημα της στάγδην άρδευσης.

Η ετήσια λίπανση που γίνεται στα φυτά είναι ανάλογη με τη χημική σύνθεση του εδάφους και την ηλικία των δέντρων. Σε φυτά πλήρους παραγωγής δίνεται ετησίως κατά μέσο όρο μία ποσότητα 20 μονάδων αζώτου, 8 μονάδων φωσφόρου και 18 μονάδων καλίου.

Κάθε χρόνο γίνεται και το κατάλληλο κλάδεμα, το οποίο είναι ανάλογο με το είδος της φυτείας που έχουμε εγκαταστήσει. Για να αποκτήσουν οι καρποί ικανοποιητικό μέγεθος και να έχουν καλή γεύση, γίνεται ένα αραίωμα των καρπών.

Οι ποικιλίες που μπορούν να καλλιεργηθούν

«Υπάρχουν σήμερα αρκετές ποικιλίες κίτρινου ακτινιδίου -αναφέρει ο γεωπόνος Κάσσανδρος Γάτσιος- ενώ η αρσενική ποικιλία που χρησιμοποιείται ως επικονιαστής είναι η ποικιλία που φέρει την ονομασία "Tomuri". Καλή δε θηλυκή ποικιλία θεωρείται ότι είναι η ''Soreli''».

Οι καρποί της είναι λείοι με πολύ γλυκιά γεύση και άρωμα. Ωριμάζει τον Οκτώβριο - Νοέμβριο. Εχει το μειονέκτημα ότι συντηρείται για 100-120 ημέρες δηλαδή λιγότερες ημέρες από ό,τι άλλες ποικιλίες. Επίσης χαρακτηρίζεται από μικρότερο αριθμό ωρών χαμηλών θερμοκρασιών και επομένως μπορεί να καλλιεργηθεί σε νοτιότερες περιοχές.

Μία κινέζικη ποικιλία η «Jin tao» τα τελευταία χρόνια καλλιεργείται σε πολλές χώρες. Η ποικιλία αυτή διακρίνεται από το ότι περιέχει διπλάσια περιεκτικότητα σε βιταμίνη C σε σχέση με την κυριότερη πρασινόσαρκη ποικιλία την Hayward και μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε σάκχαρα. Αλλες κιτρινόσαρκες ποικιλίες είναι οι: Sanryoku, Jiangxi 79-1, Golden King, Kobayashi 39, Hort 16A.

Συγκομιδή

Τα ακτινίδια συγκομίζονται όταν αποκτήσουν την κατάλληλη περιεκτικότητα σε διαλυτά στερεά (σάκχαρα). Η εκτίμηση γίνεται με το διαθλασίμετρο όσον αφορά την περιεκτικότητα των καρπών σε σάκχαρα που πρέπει να είναι τουλάχιστον 7-8% και με ένα ειδικό όργανο που μετρά τη συνεκτικότητα της σάρκας.

Η συγκομιδή των καρπών γίνεται με τα χέρια με ένα ελαφρό τράβηγμα του καρπού, ή με ψαλίδι ώστε να κόβεται πολύ χαμηλά ο ποδίσκος των καρπών.

Οι καρποί του ακτινιδίου συντηρούνται καλά πολύ καιρό περισσότερο από (6 μήνες) σε ψυκτικούς χώρους. Η τοποθέτηση στους ψυκτικούς χώρους πρέπει να γίνεται μέσα σε 24 ώρες μετά τη συγκομιδή. Οι ψυκτικοί χώροι έχουν θερμοκρασία 0ο C και σχετική υγρασία 95%.

Πλούσιος σε βιταμίνες ο καρπός

Τα οφέλη στην υγεία

Ο καρπός του ακτινιδίου είναι πλούσιος σε ανόργανα στοιχεία όπως είναι το κάλιο, ο φωσφόρος, το μαγνήσιο, ο σίδηρος, ο ψευδάργυρος, χαλκός κ.ά. Είναι πλούσιος σε φυτικές ίνες και σε πολλά ιχνοστοιχεία. Εχει μεγάλη περιεκτικότητα σε βιταμίνες και κυρίως σε βιταμίνη C που σε σχέση με πολλά άλλα φρούτα είναι από τα πιο πλούσια. Εχει διπλάσια περιεκτικότητα σε βιταμίνη C σε σχέση με τα πορτοκάλια,

Τα ακτινίδια είναι επίσης εξαιρετική πηγή βιταμίνης Α, αλλά και βιταμίνης Ε. Οι βιταμίνες αυτές είναι απαραίτητες για τη διατήρηση της καλής υγείας της επιδερμίδας, επειδή θεωρείται ότι επιβραδύνουν τη διαδικασία της γήρανσης του δέρματος και προστατεύουν τα κύτταρα από φθορές του χρόνου.

Αλλες πολύ σημαντικές βιταμίνες που βρίσκουμε στο ακτινίδιο, είναι οι βιταμίνες της ομάδας Β, οι οποίες βοηθούν στην καλή λειτουργία του εγκεφάλου. Πειραματικές εργασίες έδειξαν ότι το φυλλικό οξύ που περιέχεται στα ακτινίδια παρεμποδίζει τις γενετικές ανωμαλίες στα έμβρυα.

Η ύπαρξη πολλών βιταμινών καθιστά το ακτινίδιο ένα φρούτο που βοηθά τον ανθρώπινο οργανισμό στην άμυνα εναντίον πολλών μικροβίων. Σημαντική επίσης είναι η συνεισφορά του στην πρόληψη καρδιοαγγειακών προβλημάτων.

ΚΩΣΤΑΣ ΝΑΝΟΣ

ΕΘΝΟΣ